«Κι ό,τι καταπιάνεται ο νους να στοχαστεί, οι χτύποι της καρδιάς το λένε πρώτοι.»
140 χρόνια από τη γέννηση και 50 από το θάνατο του Κώστα Βάρναλη

Πραγματοποιήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2024 στο Δημοτικό Πολιτιστικό Κέντρο Πάνος Σολομωνίδης στη Λεμεσό η δεύτερη Επιστημονική Ημερίδα του Ιδρύματος Αντζουλή, με αφορμή τη συμπλήρωση 140 χρόνων από τη γέννηση και 50 από το θάνατο του ποιητή, συγγραφέα, κριτικού και μεταφραστή Κώστα Βάρναλη (1884-1974).

Την έναρξη των εργασιών της Ημερίδας κήρυξαν, εκ μέρους του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος κ. Κυριάκου Αντζουλή ο κ. Κώστας Αντζουλής και ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής της Ημερίδας καθηγητής Δημήτρης Αγγελάτος.

Ακολούθησαν χαιρετισμοί από την έντιμη Υφυπουργό Πολιτισμού κ. Βασιλική Κασσιανίδου – υπό την αιγίδα της οποίας τέθηκε η Ημερίδα – και από την κ. Νάτια Αναξαγόρου, Προϊστάμενη Πολιτιστικών Υπηρεσιών Δήμου Λεμεσού, εκ μέρους του Δημάρχου Λεμεσού κ. Γιάννη Αρμεύτη.

Κατά τις δύο συνεδρίες της Ημερίδας, παρουσίασαν τις εισηγήσεις τους, εστιάζοντας σε ενδιαφέρουσες πτυχές του έργου του τιμώμενου πνευματικού δημιουργού, οι:

• Δημήτρης Αγγελάτος (Καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας και Θεωρίας Λογοτεχνίας, Τμήμα  Φιλολογίας  –  Εθνικό  &  Καποδιστριακό  Πανεπιστήμιο  Αθηνών),  με  θέμα: «Το υπερ-ειδολογικό στίγμα των Σκλάβων Πολιορκημένων του Κ. Βάρναλη (1927)».

• Αυγή Λίλλη (Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, συγγραφέας, ποιήτρια), με θέμα: «Κρατώ μια λύρα, τη νύχτια μου καρδιά: Τα ερωτικά ποιήματα του Κώστα Βάρναλη”.»

• Τίνα Γκοσίου (Υποψήφια Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ΕΚΠΑ), με θέμα: «Από τους Πυθμένες (1904) έως τον «Προσκυνητή» (1919): Παρατηρήσεις στον ορίζοντα της πρώιμης βαρναλικής ποίησης».

• Μιχάλης Σ. Καλαβρός (Υποψήφιος Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ΕΚΠΑ), με θέμα: «Ἀλλιῶς δέν εἶναι ὁ ἀληθινός κι ἀλλιῶς ὁ ψεύτικος ντουνιάς»:  Όψεις μεσσιανικής ουτοπίας στο βαρναλικό έργο».

• Ιωάννης Δ. Σκουρής (Υποψήφιος Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ΕΚΠΑ), με θέμα: «Διαλεκτική  της  υποκειμενικότητας»:    προσεγγίσεις  κριτικής  θεωρίας  στη  συλλογή Τὸ φῶς ποὺ καίει (1922) του Κ. Βάρναλη». 

• Έφη Σωτηροπούλου, (Υποψήφια Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας – ΕΚΠΑ), με θέμα: Τα  «λόγια» ως «ἔργα»  στην  ποίηση  του  Κ. Βάρναλη:  η επιτελεστική  δυναμική  του
  (αντι-) ελεγειακού στη συλλογή Ὀργὴ Λαοῦ (1975)».

Μεταξύ των δύο συνεδριών της Ημερίδας παρουσιάστηκε μουσικό απόσπασμα με τραγούδια σε στίχους Κώστα Βάρναλη, από τον Γιάννη Κολάτο και τη Μαρίνα Χατζηγεωργίου.

Τις εργασίες της Ημερίδας τίμησαν με την παρουσία τους εκλεκτοί προσκεκλημένοι, άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, φοιτητές και μαθητές.

Την κατάθεση των συμπερασμάτων και τη λήξη των εργασιών της Ημερίδας κήρυξαν ο Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής καθηγητής Δημήτρης Αγγελάτος και ο Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Αντζουλή Δρ Ανδρέας Αντζουλής.

Με τη συγκεκριμένη διοργάνωση, όπως και με πολλές άλλες δραστηριότητές του, το Ίδρυμα Αντζουλή αποσκοπεί στην προώθηση και προβολή των Γραμμάτων, των Τεχνών και του Πολιτισμού.

Ειδικότερος στόχος της φετινής Επιστημονικής Ημερίδας ήταν η παρουσίαση και η καλύτερη πρόσληψη του πολύπλευρου ποιητικού και ευρύτερα λογοτεχνικού έργου του Κώστα Βάρναλη, έχοντας επίγνωση του γεγονότος ότι πρόκειται για έργο μεγάλης φιλοσοφικής πνοής και υψηλής ποιητικής σύλληψης, με ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά.

 «Η ποίησή του» γράφει ο κριτικός Τίμος Μαλάνος, «αστράφτει από φως. Λείπουν σ’ αυτήν εντελώς οι σκιές και οι μισοί τόνοι. Η αρχαιοπρεπής ομορφιά της παρουσιάζεται χωρίς το παραμικρό ψυχικό ράγισμα».

Εισχωρώντας στον πυρήνα της σκέψης, το ταλέντο και την ιδιαίτερη γοητεία ενός ποιητή μπροστάρη και οδηγητή,  που χαρακτηρίστηκε ως “ο μεγάλος χαλαστής” της σάπιας αστικής πολιτείας και των υποπροϊόντων της, το Ίδρυμα Αντζουλή θέλησε να δώσει το ερέθισμα και να κινήσει το ενδιαφέρον για να μελετηθεί και ν΄αφομοιωθεί περισσότερο το μαχητικό, τολμηρό, ανατρεπτικό και πάντα σύγχρονο έργο του Κώστα Βάρναλη.

Η Ημερίδα χρηματοδοτήθηκε από το Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού – Πρόγραμμα «Πολιτισμός 2021-2025».