Στις 16 Μαίου 2024 πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση της καινοτόμου ηλεκτρονικής πλατφόρμας The CENSUS of Modern Greek Literature σε αίθουσα της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου υπό την επιστημονική επιμέλεια των ακαδημαϊκών που υπογράφουν την παρούσα επιστολή, κκ. Αφροδίτης Αθανασοπούλου (εκ μέρους του Πανεπιστημίου Κύπρου) και Μαρίνας Ροδοσθένους-Μπαλάφα (εκ μέρους του Πανεπιστημίου Λευκωσίας).

Η πλατφόρμα αυτή αποτελεί την πληρέστερη διαδικτυακή βάση δεδομένων ανοιχτής πρόσβασης της νέας ελληνικής λογοτεχνίας στα αγγλικά (moderngreekliterature.org). Ο ερευνητής μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες και να έχει άμεση πρόσβαση σε κείμενα και πηγές (σύμφωνα με τους κανονισμούς περί πνευματικών δικαιωμάτων). Πρόκειται για ένα θεμελιώδες διεθνές έργο, το οποίο παρέχει αναφορές σε όλες τις αγγλόγλωσσες μεταφράσεις της νέας ελληνικής λογοτεχνίας και σε όλες τις αγγλόγλωσσες μελέτες για θέματα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, από τον 12o αιώνα έως σήμερα. Με το έργο αυτό εγκαθιδρύονται νέοι τρόποι και εργαλεία πρόσβασης στη λογοτεχνική παραγωγή της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και για την κριτική ανάλυση των κειμένων αυτών κατά τους τελευταίους εννέα αιώνες, προσφέροντας την ευκαιρία στον αγγλόγλωσσο μελετητή να προσεγγίσει τα ελληνικά λογοτεχνικά κείμενα μέσω έγκριτων αγγλικών μεταφράσεων και κριτικών δοκιμίων. Με τον τρόπο αυτό το εμπόδιο της γλώσσας παρακάμπτεται διαμέσου του διαύλου της αγγλικής, που είναι πλέον η καθιερωμένη διεθνώς γλώσσα στους τομείς της επιστήμης, των γραμμάτων και των τεχνών, και έτσι ενισχύεται σημαντικά η συμμετοχή της νεότερης λογοτεχνίας της Ελλάδας και της Κύπρου στις διεθνείς συζητήσεις περί πολιτισμού.

Επιπρόσθετα, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι διευκολύνεται το επιστημονικό έργο του ελληνόγλωσσου μελετητή ως προς τον εντοπισμό της αγγλόγλωσσης δευτερεύουσας βιβλιογραφίας της ελληνικής λογοτεχνίας. Κι αυτό γιατί ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του CENSUS είναι ότι, πέραν της καταγραφής των αυτοτελών εκδόσεων, ενσωματώνει και αναφορές στις αγγλόγλωσσες μεταφράσεις και τα αγγλόγλωσσα άρθρα/δοκίμια που βρίσκονται ‘κρυμμένα’ μέσα σε περιοδικά, ανθολογίες και άλλους συλλογικούς τόμους.

Η βιβλιογραφική συλλογή CENSUS στοχεύει, επομένως, να λειτουργήσει ως έργο αναφοράς για φοιτητές, ερευνητές και καθηγητές Νεοελληνικών Σπουδών, ως οδηγός για μεταφραστές αλλά και ως θεμελιώδης πηγή για τον εμπλουτισμό των βιβλιοθηκών με αγγλόγλωσσο υλικό για τις Ελληνικές Σπουδές. Σημειωτέον ότι το έργο προσφέρει επίσης δικτύωση προς άλλες καθιερωμένες βάσεις δεδομένων, όπως τους καταλόγους της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

Ιστορικό της δημιουργίας του Census:

Το CENSUS έχει μακροχρόνια ιστορία —ξεκίνησε στο Πανεπιστήμιο Harvard στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και συνεχίστηκε στο Boston College (1986-2018) καταρχάς σε έντυπη μορφή. Το 2016 άρχισε η δημιουργία της διαδικτυακής βάσης δεδομένων και το 2020 το CENSUS εγκαινίασε μια νέα σημαντική συνεργασία με την Έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ «Μαριλένα Λασκαρίδη», που οδήγησε στην ολοκλήρωση του πρώτου τμήματος του έργου «Έλληνες συγγραφείς του 19ου-21ου αι.» και στην ανάρτησή του το 2022. Το 2023 το CENSUS έλαβε μια νέα χορηγία από το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για την ολοκλήρωση (το 2024) του δευτέρου τμήματος. Το έργο έχον στηρίξει γενναία φορείς της Ελλάδας (το Υπουργείο Πολιτισμού, το Ίδρυμα Ωνάση, κ.ά.) με χορηγίες, και ιδιώτες των ΗΠΑ με δωρεές.

Η ηλεκτρονική πλατφόρμα του έργου «The CENSUS of Modern Greek Literature: a bibliography for the English-speaking world» εγκαινιάστηκε πρόσφατα, στις 5 Απριλίου 2022. Συγκεκριμένα, έχει αναρτηθεί το πρώτο τμήμα του έργου που αφορά τους Έλληνες συγγραφείς από τον 19ο έως και τον 21ο αιώνα (“Greek AUTHORS 19th-21st centuries”). Περιλαμβάνει 800 συγγραφείς και περίπου 7.000 αναφορές. Το υπό επεξεργασία επόμενο τμήμα αφορά τη λογοτεχνική ιστορία της ίδιας περιόδου (“Literary History 19th-21st centuries”). Θα ακολουθήσουν άλλα τμήματα, τα οποία αναφέρονται στην πρώιμη νέα ελληνική λογοτεχνία (12ο-18ο αιώνα), τις ανθολογίες, και τις βιβλιογραφικές πηγές. Η βάση δεδομένων της πλατφόρμας CENSUS θα εμπλουτίζεται συνεχώς.

Σημασία της παρουσίασης του Census στην Κύπρο:

Ο στόχος μιας παρουσίασης του CENSUS στην Κύπρο είναι πολύπλευρος:

  1. να ενημερωθεί το ενδιαφερόμενο κοινό της Κύπρου για την ύπαρξη του έργου, από το οποίο θα βοηθηθεί σημαντικά στις μελέτες και τις έρευνές του,
  2. να ξεκινήσει ένας διάλογος και μια συνεργασία με λογοτέχνες, θεσμικούς φορείς και πνευματικά ιδρύματα, όπως το Ίδρυμα Αντζουλή, με σκοπό την ενισχυμένη κοινοποίηση και διάδοση των εκδόσεων της Κύπρου προς τον ευρύτερο αγγλόγλωσσο κόσμο, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για την εξωστρέφεια της πνευματικής παραγωγής στο νησί, και
  3. να κινητοποιήσει πολιτιστικούς φορείς, Ερευνητικά Κέντρα, Πανεπιστήμια και Βιβλιοθήκες στην Κύπρο προκειμένου να συνεργαστούν και να ενισχύσουν το CENSUS ή/και να αναπτύξουν αντίστοιχες πλατφόρμες για τη νεοελληνική βιβλιογραφία στην ελληνική γλώσσα.