Ανδρέας Γεωργαλλίδης δ.φ.

Το νέο βιβλίο του Ανδρέα Αντζουλή, Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του Υψηλού στο έργο της ωριμότητας. Μία σημαντική συμβολή στον χώρο των σολωμικών σπουδών.

[Ανδρέας Αντζουλής, Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του Υψηλού στο έργο της ωριμότητας. Μία νέα ανάγνωση των χειρόγραφων κωδίκων με τις μεταφράσεις του Νικόλαου Λούντζη για τον Σολωμό, Αθήνα, εκδ. Ίαμβος-Ίδρυμα Αντζουλή 2021 | Κριτικό Σημείωμα | Πρώτη δημοσίευση: Περιοδικό Διόραμα, τχ. 41 (Μάρτιος – Απρίλιος 2022)]

Κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Αθήνα, από τις εκδόσεις Ίαμβος και το Ίδρυμα Αντζουλή, το βιβλίο του Ανδρέα Αντζουλή Διονύσιος Σολωμός. Έννοια, πρόσληψη και αναπαράσταση του Υψηλού στο έργο της ωριμότητας. Μία νέα ανάγνωση των χειρόγραφων κωδίκων με τις μεταφράσεις του Νικόλαου Λούντζη για τον Σολωμό.

Πρόκειται για καρπό πολυετούς έρευνας επί των χειρογράφων που αποτέλεσαν την πηγή του φιλοσοφικού – αισθητικού υπόβαθρου του εθνικού ποιητή και τα οποία αριθμούν είκοσι πέντε πολυσέλιδους τόμους με μεταφράσεις φιλοσοφικών κειμένων από το γερμανικό πρωτότυπο στην ιταλική γλώσσα. Ως γνωστό, οι μεταφράσεις αυτές γίνονταν από τον Νικόλαο Λούντζη κατά παραγγελία του ποιητή και απόκεινται σήμερα στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων (κώδικες 1-24) και στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (κώδικας 25).

Ο Ανδρέας Αντζουλής, ακολουθώντας τον δύσκολο δρόμο της επιστημονικά τεκμηριωμένης φιλολογικής μεθόδου, μακριά από τη βάσανο του υποκειμενισμού και της επιδρασιθηρίας, μελετώντας το ώριμο έργο του ποιητή υπό το πρίσμα της ιστορίας, της θεωρίας και της κριτικής και θεμελιώνοντας την ερμηνεία του στο εκτενές και απαιτητικό χειρόγραφο υλικό, έχει εμβαθύνει στο ζήτημα των γερμανικών επιδράσεων στο ώριμο έργο του Σολωμού στη βάση μίας συστηματικής προσέγγισης του περιεχομένου των σωζόμενων κωδίκων και έχει προσφέρει στον χώρο των σολωμικών σπουδών ένα επιστημονικό – πανεπιστημιακό έργο των 648 σελίδων.

Το έργο συνδυάζει τη βαθιά γνώση του δημιουργού του στη Φιλοσοφία, και δη στην Αισθητική του Γερμανικού Ιδεαλισμού, και τη Θεωρία της Λογοτεχνίας με τη μεθοδολογική προσέγγιση των πλέον αναγνωρισμένων και επιφανών μελετητών του σολωμικού έργου – του Ιάκωβου Πολυλά, του Λίνου Πολίτη, του Louis Coutelle και του Γιώργου Βελουδή – και αναπτύσσει μία στέρεα και πολυσύνθετη ερμηνευτική επιχειρηματολογία για το ώριμο έργο του Διονύσιου Σολωμού.
Η εκτενής εισαγωγή του βιβλίου μπορεί να αποτελέσει από μόνη της μία επιστημονικά και μεθοδολογικά τεκμηριωμένη εργασία για το περιεχόμενο των σωζόμενων χειρόγραφων κωδίκων, αφού προβαίνει σε λεπτομερή περιγραφή του περιεχομένου αρκετών εξ αυτών, εντοπίζει την απουσία κωδίκων, σημειώνει την ορθή χρονολογική κατάταξή τους και αποκαλύπτει αρκετά λάθη και υπερβολές της σολωμικής έρευνας η οποία φαίνεται, σε αρκετές περιπτώσεις, να προβαίνει σε υποκειμενικές ερμηνείες ερήμην των αντικειμενικών τεκμηρίων.
Πέραν τούτου, η αρχιτεκτονική δομή του περιεχομένου του βιβλίου, με τα πρώτα τρία κεφάλαια να αναφέρονται στο περιεχόμενο της αισθητικής Φιλοσοφίας, τα τρία τελευταία κεφάλαια να αναφέρονται στο περιεχόμενο της σολωμικής Ποίησης και το τέταρτο κεφάλαιο να αναφέρεται στη μετάβαση από τη Φιλοσοφία του Γερμανικού Ιδεαλισμού στην Ποίηση του Διονύσιου Σολωμού, καθώς επίσης τα εκτενή Ευρετήρια του βιβλίου, αποκαλύπτουν το επιστημονικό βάρος της εν λόγω μελέτης.

Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που η έρευνα του Ανδρέα Αντζουλή κέρδισε αμέσως την εμπιστοσύνη του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, το όποιο, έπειτα από τρεις δεκαετίες και την τελευταία αυτοψία επί των Κωδίκων της Ζακύνθου από τον Γ. Βελουδή (1989), παραχώρησε – για πρώτη φορά – την άδεια για την εξέταση του συνόλου των σωζόμενων κωδίκων στον Ανδρέα Αντζουλή.

Το βιβλίο αυτό είναι επί της ουσίας ο πρώτος καρπός της έρευνας που ξεκίνησε επίσημα το 2015, ενώ έπονται και άλλες περισσότερο εξειδικευμένες μελέτες για το συγκεκριμένο ζήτημα, οι οποίες θα αποτελέσουν το περιεχόμενο μίας νέας έκδοσης. Η έκδοση έχει τύχει θερμής υποδοχής και αναγνώρισης από την ακαδημαϊκή κοινότητα, από τα Πανεπιστήμια της Κύπρου και της Ελλάδας, από έδρες Ελληνικών Σπουδών σε Πανεπιστήμια της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά και από τους θεματοφύλακες των σολωμικών χειρογράφων, το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων στη Ζάκυνθο και το Μουσείο Σολωμού στην Κέρκυρα.

Κατεβάστε – Διονύσιος Σολωμός-Υψηλό [Α. Γεωργαλλίδης]